Kawa

Spis treści

Jak inwestować w kawę?
Ogólne informacje
Historia kawy
Hodowcy kawy
Sezon kawowy
Importerzy kawy
International Coffee Organization
Raporty Departamentu Rolnictwa USA
Raporty CFTC
Spółki kawowe
Sezonowość inwestycyjnego rynku kawy
Aktualności (podstrona)

aktualizacja: październik 2020

Jak inwestować w kawę?

Specjalny odcinek programu Surowcowe info zawierający podstawy niezbędne do skutecznego inwestowania w kawę:

Ogólne informacje

Kawowiec to rodzaj wiecznie zielonych krzewów i drzew z rodziny marzanowatych obejmujący 104 gatunki. Owocowanie zaczyna się od trzeciego roku od zasadzenia. Wśród kaw wyróżniamy dwa podstawowe, handlowane na kontraktach terminowych gatunki:

• arabika
• robusta

Istnieje jeszcze odmiana kawy „liberica”, która jest zdecydowanie najrzadszą odmianą (poniżej 1% zbiorów kawy na świecie) hodowaną głównie w Malezji, Indonezji i na Filipinach. Ma też mniejszą zawartość kofeiny (1,23g/100g) niż arabika (1,61g/100g) czy robusta (2,26g/100g).

Ziarna kawy mają największe zastosowanie w przemyśle spożywczym.

Powrót do spisu treści

Historia kawy

Owoce kawowca znano i spożywano już na tysiąc lat przed naszą erą w Etiopii, choć nie była to roślina uprawiana przez człowieka, a dziko rosnące krzewy i drzewka. Pomiędzy XIII a XIV wiekiem zostały one przywiezione do Jemenu, gdzie poddano ziarna po raz pierwszy procesowi palenia a następnie parzenia z nich napoju. Piewcami kawy parzonej były koczownicze plemiona Beduinów, które rozpowszechniły napój w krajach arabskich. W niektórych regionach próbowano zakazywać spożywania kawy, np. w Mekce w 1511 roku albo w Kairze w 1532 roku, ale zakazy szybko zniesiono. Po upowszechnieniu kawy w Imperium Osmańskim w XVI wieku, stało się ono potentatem handlowym na rynku kawy.

Do Europy kawa zawitała także w XVI wieku, ale pierwszą kawiarnię otwarto w 1650 roku w Oxfordzie – i właśnie XVII wiek uważa się za moment zyskiwania popularności kawy w Europie. W Wiedniu pierwszą kawiarnię założył Jerzy Franciszek Kulczycki, polski żołnierz biorący udział w Odsieczy Wiedeńskiej (1683), który miał wykorzystać zapasy kawy pozostawione przez wycofujące się wojska tureckie – to także jego nazwisko się wymienia w kontekście dodawania do kawy mleka i cukru. Dzięki Portugalczykom, którzy kawowca zaczęli uprawiać w Brazylii, na początku XIX wieku napój stał się powszechnie dostępny. Szacuje się, że kawy jest spożywane ponad 400 mld filiżanek rocznie, w tym najwięcej w USA, bo około 400 mln filiżanek dziennie (~146 mld rocznie).

Nowojorska Giełda Kawy czyli miejsce obrotu kontraktami terminowymi na kawę powstała w 1882 roku, naprzeciwko Giełdy Bawełny przy Hanover Square. Już w 1900 roku importem kawy do USA zajmowała się prawie 150 firm. Na początku lat 20-tych w USA importerów kawy było ponad 250 i ponad 765 sklepów z kawą. Na giełdzie kawowej w 1914 roku wprowadzono kontrakty terminowe na cukier, następnie Giełda Kawy połączyła się z Nowojorską Giełdą Kakao w 1979, a w 1998 roku nastąpiło kolejne połączenie z Giełdą Bawełny tworząc Nowojorską Giełdę Towarową. W 2006 roku Nowojorska Giełda Towarowa weszła w skład Intercontinental Exchange (ICE). Jednym ze słynnych inwestorów inwestujących na rynku kawy był Jessie Livermore.

Powrót do spisu treści

Hodowcy kawy

W 2019 roku arabikę zbierano w 35 krajach, a robustę w 24. Lista krajów (wg wielkości zbiorów) w których hodowane są kawowce w dowolnej odmianie kształtuje się następująco:

1. Brazylia
2. Wietnam
3. Kolumbia
4. Indonezja
5. Etiopia
6. Honduras
7. Indie
8. Uganda
9. Meksyk
10. Gwatemala
11. Peru
12. Nikaragua
13. Chiny
14. Wybrzeże Kości Słoniowej
15. Costa Rica
16. Kenia
17. Papua Nowa Gwinea
18. Tanzania
19. El Salvador
20. Ekwador
21. Kamerun
22. Laos
23. Madagaskar
24. Gabon
25. Tajlandia
26. Wenezuela
27. Republika Dominikany
28. Haiti
29. Demokratyczna Republika Konga
30. Rwanda
31. Burundi
32. Filipiny
33. Togo
34. Gwinea
35. Jemen
36. Kuba
37. Panama
38. Boliwia
39. Timor Leste
40. Republika Centralnej Afryki
41. Nigeria
42. Ghana
43. Sierra Leone
44. Angola
45. Jamajka
46. Paragwaj
47. Malawi
48. Trinidad and Tobago
49. Zimbabwe
50. Liberia

Wśród największych producentów arabiki wymienić należy:

1. Brazylia
2. Kolumbia
3. Etiopia
4. Honduras
5. Peru
6. Gwatemala
7. Meksyk
8. Nikaragua
9. Chiny
10. Indie

Z kolei największymi producentami robusty są:

1. Wietnam
2. Brazylia
3. Indonezja
4. Uganda
5. Indie
6. Malezja
7. Wybrzeże Kości Słoniowej
8. Tanzania
9. Tajlandia
10. Meksyk

Warto zauważyć, że na  wśród największych producentów obu gatunków kawy pojawiają się trzy kraje:

• Brazylia
• Meksyk
• Indie

 

Powrót do spisu treści

Sezon kawowy

Sezon kawowy liczymy mniej więcej od drugiej połowy czerwca. Dlatego w wielu różnych raportach trafiamy na informacje z datami przełomowymi, na przykład 2017/2018.

Okres zbiorów kawy jest oczywiście uzależniony od pogody i kraju tudzież regionu, pierwsze zbiory często są słabszej jakości. Miesiące zbiorów kawy dla największych producentów arabiki przedstawiają się następująco:

1. Brazylia: maj – wrzesień
2. Kolumbia wrzesień – grudzień
3. Etiopia: listopad – luty
4. Honduras: grudzień – marzec/kwiecień
5. Peru: lipiec – listopad
6. Kongo: wrzesień – czerwiec

Poniższa tabela prezentuje okres zbiorów kawy dla wszystkich producentów kawy typu arabica i niektórych producentów robusty, na czerwono zaznaczyłem okres zbiorów u największego producenta arabiki (Brazylia) oraz robusty (Wietnam):

Powrót do spisu treści

Importerzy kawy

Wśród krajów importujących kawę warto wymienić pierwsze piętnaście, ponieważ odpowiadają one za ponad 77% (2019) importu kawy na świecie. Lista wraz z procentowym udziałem w imporcie za 2019 rok:

1. USA (19,4%)
2. Niemcy (10,7%)
3. Francja (9,1%)
4. Włochy (5,4%)
5. Japonia (4,1%)
6. Kanada (4,0%)
7. Holandia (4,0%)
8. Belgia (3,6%)
9. Wielka Brytania (3,5%)
10. Hiszpania (3,2%)
11. Szwajcaria (2,5%)
12. Korea Południowa (2,2%)
13. Rosja (2,1%)
14. Polska (1,9%)
15. Australia (1,5%)

Powrót do spisu treści

International Coffee Organization

Międzynarodowa Organizacja Kawy to coś w rodzaju OPEC-u dla ropy. Co miesiąc publikują raport Coffee Market Report, który zawiera wiele różnych informacji dotyczących kawy, jej produkcji, obrotu (wraz z detalami dotyczącymi eksportu od producentów) i spożycia.

Powrót do spisu treści

Raporty Departamentu Rolnictwa USA

W każdym miesiącu amerykański Departament Rolnictwa publikuje raporty Coffee Annual oraz Coffee semi-annual, które pozwalają śledzić na bieżąco zmiany w zasiewach, zbiorach, eksporcie czy prognozach w poszczególnych krajach – producentach kawy na świecie.

Dwa razy do roku (w czerwcu i grudniu) pojawia się też raport Coffee: World Markets and Trade informująca o światowy obrocie, produkcji, konsumpcji i zapasach kawy wraz z analizą wydarzeń mających wpływ na handel kawą.

Powrót do spisu treści

Raporty Commodity Futures Trading Commission (CFTC)

CFTC to niezależna agencja w USA stworzona by chronić rynek kontraktów futures przed nadużyciami. Jednym z wielu ich zajęć jest cotygodniowe publikowanie raportów Commitments of Traders (COT), w których to pokazują od 70% do nawet 90% otwartych pozycji z giełd towarowych w Chicago i Nowym Jorku. Podział raportu to najczęściej dwie opcje:

• commercial (podmioty będące faktycznym posiadaczem danego towaru, zabezpieczający się przed ryzykiem kursowym);
• non-commercial (podmioty spekulujące na własny rachunek).

Jednak często można się spotkać z następującym podziałem:

• commercial (j.w.);
• large speculators (czyli tzw. „grube ryby”: banki inwestycyjne, fundusze hedgingowe, najwięksi inwestorzy indywidualni);
• small speculators (czyli tzw. „ulica” – drobni inwestorzy indywidualni).

Raporty te można wykorzystać do określenia sentymentu na rynku pszenicy czy określenia potencjału dalszych wzrostów lub spadków ceny.

Powrót do spisu treści

Spółki kawowe

Na rynku kawy funkcjonuje wiele różnych podmiotów, będących zarówno pośrednikami jak i końcowymi dostawcami kawy dla konsumentów. W przypadku hodowców w zdecydowanej większości nie stanowią oni części globalnych korporacji.

Wśród głównych pośredników na rynku kawy wymienić należy:

• Neumann Kaffee Gruppe (NKG)
• Ecom Agroindustrial
• Olam
• Volcafe Ltd. / ED&F Man
• Louis Dreyfus Company
• Sucafina
• Mercon Coffee
• ADM Investors Services (Archer Daniels Midland)
• Touton

Wśród notowanych na różnych giełdach firm istotnych dla rynku kawy, skupionych głównie na dostawie gotowej kawy dla konsumentów mamy:

• Starbucks
• Nestlé
• Restaurant Brands
• Luckin Coffee
• Dunkin’ Brands
• McDonalds
• Keurig Dr Pepper
• J.M. Smucker
• Kraft Heinz
• Mondelez International
• Strauss Group Ltd.

W przypadku podmiotów niedostępnych w obrocie giełdowym mamy także kilku dużych (i znanych) graczy rynku kawy:

• Massimo Zanetti Beverage Group
• Jacobs Douwe Egberts 
• Tchibo 
• Lavazza
• Melitta
• Illy

 

Powrót do spisu treści

Sezonowość inwestycyjnego rynku kawy

Jeśli jesteśmy zainteresowani czy na kontraktach terminowych można trafić na okresy w których kontrakty na kawę poruszały się w jednym kierunku, polecam obserwować statystyki miesięczne publikowane regularnie na stronie surowcowe.info. Od grudnia 2020 do znajdujących się kontraktów na arabikę dorzucę także sezonowość kontraktów na robustę. Statystyki badają jak w przeszłości zachowywały się kontrakty na dany instrument i czy na przestrzeni lat były miesiące z dużą przewagą wzrostów lub spadków wyceny danego kontraktu.

Powrót do spisu treści